Acupunctuur

Geschiedenis

De Nei Jing
Het oudst bestaande boek over geneeskunde is volgens sommige gezaghebbende bronnen ongeveer 4500 jaar geleden geschreven, anderen dateren het zelfs nog vroeger. Men kan geen vast jaartal noemen voor het boek, dat als de Nei Jing Su Wen bekend staat, alhoewel door de geleerden over het algemeen wordt aangenomen dat het is geschreven door de Chinese keizer Huang Di die van 2696 tot 2598 v.C. heeft geregeerd.

Met de talrijke en lastige staatszaken van tegenwoordig kunnen we ons amper voorstellen dat er een tijd heeft bestaan waarin een heerser genoeg tijd, kennis en belangstelling had om zich zo nauw en persoonlijk bezig te houden met de gezondheid en het welzijn van zijn onderdanen, dat hij er een boek over schreef. Dit klassieke werk van de Gele Keizer over interne geneeskunde (de Nei Jing) is naar westerse normen een van de meest opmerkelijke medische verhandelingen die ooit geschreven zijn. Het heeft de vorm van opgetekende gesprekken tussen de Gele Keizer Huang Di en zijn minister Ch'i Paj. De keizer vraagt uitleg over ziekten, hun oorzaken en de verschillende behandelingsmethoden, die in die tijd gebruikt werden; hij stelt vooral vragen over de doeltreffendheid van acupunctuur. Ch'i Pai geeft hier gedetailleerde en geleerde antwoorden op.

Tot de dag van vandaag beschouwen de Chinezen deze oude medische verhandeling als de basis van hun geneeskunde. Hoewel er veel commentaar op de Nei Jing is geleverd en er veel andere medische werken zijn geschreven, blijft dit klassieke werk over de interne geneeskunde het meest gezaghebbend.

Een opmerkelijk werk
Er zijn veel goede redenen waarom de Nei Jing voor ons in het Westen zo'n opmerkelijk werk lijkt. Ten eerste moeten we het volgende feit opmerken: in de tijd dat de Nei Jing geschreven werd, stond acupunctuur allang bekend als een geneeswijze. Een van de redenen om dit boek te schrijven was schriftelijke verslagen te verzamelen van alle experimenten die door de jaren heen goed waren uitgevallen. We moeten hieruit opmaken dat men de acupunctuurpunten op het menselijk lichaam allang daarvoor had ontdekt en aangegeven. We geloven niet dat het overdreven is te beweren dat de kennis van acupunctuur minstens 5000 jaar oud is. Wanneer we de acupunctuurpunten nader zullen toelichten, zullen we beseffen dat de Chinezen in die tijd een kennis hadden en onderzoeksmethoden bezaten die verder reikten dan alles wat tot nu toe door de westerse wetenschap is bereikt.

Geen verwijzing naar chirurgie
Een tweede punt dat we hierbij moeten opmerken is dat de Nei Jing vrijwel geen verwijzing naar chirurgie bevat. Dit betekent echter niet dat er geen chirurgen waren: volgens de overlevering hebben er zelfs verscheidene uitstekende heelkundige ingrepen plaatsgevonden, die hetgeen wat tegenwoordig gepresteerd wordt evenaren en zelfs overtreffen. Van Pien Ch'iao bijvoorbeeld (tweede eeuw v.C.) is bekend dat hij zo'n grondige kennis van anesthesie had en deze zo bekwaam toepaste, dat hij grote operaties volledig pijnloos kon uitvoeren. Het is zelfs bekend dat hij de harten van twee patiënten verwisselen - en met succes - maar helaas heeft hij geen enkel schriftelijk verslag van zijn verdovingsmethode nagelaten. Men weet niet precies wat voor verdovingsmethoden er gebruikt werden, omdat de verslagen van een andere chirurg en autoriteit op het gebied van anesthesie, Hua T'o, jammer genoeg vernietigd zijn. In het licht van de huidige 'herontdekking' van acupunctuur als een doeltreffende verdovingsmethode zou het geen verbazing wekken indien acupunctuur op deze wijze door de Ouden werd toegepast. Men spreekt in de Nei Jing nauwelijks over chirurgie, omdat men in die tijd vrijwel geen beroep hoefde te doen op chirurgie vanwege het feit dat de medische behandeling vooral preventief gericht was, en men de ziekten niet tot het stadium liet komen waar een heelkundige ingreep noodzakelijk werd. Een chirurg werd beschouwd als een minderwaardig soort geneesheer, die noch de kennis noch de bekwaamheid bezat om zijn patiënten gezond te houden. Vanuit het standpunt van de patiënt verleende een operatie geen enkel prestige, maar was dit eerder iets om zich over te schamen.

Een andere houding
In de ogen van een westerse arts vertoont de Nei Jing nog een ander verrassend kenmerk, namelijk: uit de geschriften, tekeningen en diagrammen blijkt niet dat de Ouden dezelfde gedetailleerde anatomische kennis bezaten die wij tegenwoordig in het Westen hebben. Ondanks de tekenen die op het tegendeel wijzen, kunnen wij niet geloven dat de Ouden hun anatomie en fysiologie niet kenden, waarschijnlijk evenaarde hun kennis in ieder geval de onze. Hun oriëntatie en houding tegenover het leven verschilden echter van de onze; hun waarden en aandacht waren eerder op de wetten van de natuur en haar verschijnselen gericht dan op de relatief onbelangrijke details van de anatomie. De geneeskunde was geen wetenschap of kunst op zichzelf, netjes afgebakend van de andere wetenschappen en kunsten, maar vormde een integraal deel van hun godsdienst en filosofie. Daarom treffen we in de Nei Jing filosofische leerstellingen, morele kwesties en ethische vraagstukken aan naast ziekten en ziekteverschijnselen, en dit alles als een onderdeel van een groter begrip: de levensweg.

Hoe werkt acupunctuur?
In het lichaam lopen energiebanen, die zogenaamde meridianen. Elke meridiaan hoort bij een bepaald orgaan, bijvoorbeeld de long of milt. We hebben talloze van die meridianen. Ze lopen symmetrisch links en rechts door ons lichaam. Ze vormen samen een energetisch netwerk. Op dit netwerk liggen de acupunctuurpunten waarin de therapeut naalden prikt. Door dit prikken kan de energie in de baan worden gemanipuleerd. Elk van deze punten staat namelijk in contact met een orgaan of met een bepaalde functie. Zo zijn er punten die pijnstillend kunnen werken doordat door het prikken stoffen in de hersenen worden vrijgemaakt (de zogenaamde endorfines) die een zelfde werking hebben als pijnstillers. Dit klinkt nu allemaal wel leuk en aardig, maar het prikken met naalden blijft voor de meeste mensen een akelig en eng idee. Het prikken gebeurt met hele dunne en buigzame (wegwerp) naalden, waardoor het prikken zelf ook niet pijnlijk is. Nadat de naald is gezet zult u eventjes een tinteling voelen, het 'de-qi' gevoel. Dit gevoel ontstaat wanneer de energie in de meridiaan gemanipuleerd (versterkt of verzwakt) wordt. Als de naalden in het punt zitten moeten ze wel nog even blijven zitten. Afhankelijk van de klacht moeten de naalden er langer of korter in blijven zitten. Dat kan 10 minuten zijn maar ook wel een uur. Bij kinderen worden de acupunctuurpunten alleen geprikt en de naalden er direct weer uitgehaald. Erin en eruit dus. Bij ooracupunctuur kan ook gebruik gemaakt worden van 'verblijfsnaaldjes' of korreltjes die zelfs een week kunnen blijven zitten, De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) van de Verenigde Naties beschrijft meer dan vijftig aandoeningen waarbij acupunctuur kan helpen. Daaronder vallen vele soorten pijnen allergieën, longklachten en darmklachten, maar bijvoorbeeld ook overgangsklachten, slaapstoornissen, oorsuizen, verslavingen en psychische problemen.